Gözlerini teknoloji ile açan bireylerin yaşadığı bir çağda; akıllı telefon, tablet ve bilgisayar kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Son 20 yıl içerisinde çocuklar geleneksel ve yüz yüze sosyal alanlardan uzaklaşıp çevrimiçi dünyada yer almaya başlamıştır. Bu nedenle internet kullanım yaşı düşmüştür. Yaşın düşmesi ile çevrimiçi dünyada oyunlar aktif rol oynamakta olup, oyunlar içerisinde kullanılan gerçekçi grafikler ve senaryolar giderek daha çok bireyi etkisi altına almıştır.
Çevrimiçi Oyunun Olumlu ve Olumsuz Etkileri
Bireyleri çevrimiçi oyun oynamaya iten nedenlere bakıldığında; zengin etkileşim ortamı olması, eğlenceli zaman geçirme seçeneği, duygusal boşalma ve rahatlama, yaşadığı gerçeklerden kaçma ve kendine yeni bir dünya yaratma isteği görülmektedir. Bakıldığı zaman çevrimiçi oyunların hayal gücünü arttırma, el ve göz koordinasyonu sağlama ve uzamsal beceri geliştirme gibi faydaları olduğu görülmektedir. Fakat faydalarının yanı sıra sosyal izolasyon, şiddet içerikli oyunlar nedeniyle agresiflik ve fazla kullanım nedeniyle de bağımlılık gibi olumsuz etkileri vardır. İnternet üzerinde bağımlılık yapan etkinlikler arasında en büyük paya sahip olan çevrimiçi oyun bağımlılığıdır.
Yaygınlığına bakıldığı zaman, internet oyunları “bağımlılık” adı altında ilk kez Çin Hükümeti tarafından ifade edilmiştir. Dünyada en çok internet kullanıcı profiline sahip olan ülke olarak Çin belirtilmektedir. Sonraki dönemlerde çevrimiçi oyun bağımlılığı üzerinde çalışmaların arttığı bir alan olmuştur.
Çevrimiçi Oyun Bağımlılığı Belirtileri
APA (2013) DSM-5’te davranış bozuklukları kategorisi altında yer alan internette oyun oynama bozukluğunu belirtileri şu şekilde sıralanmaktadır;
- İnternet oyunlarıyla zihninin meşguliyeti,
- İnternette oyun oynama engellendiğinde tipik olarak sinirlilik, kaygı ya da üzüntü olarak geri çekilme belirtileri ortaya çıkması,
- Dayanıklılık, internet oyunlarına daha fazla vakit ayırma isteği ile her gün harcanan bu zamanın artması,
- İnternette oyun oynama üzerindeki kontrolü ele almada başarısız olunması,
- Oyun oynamanın sonucu ve oyun oynamadan bağımsız olarak, geçmiş hobiler ve eğlencelere karşı ilgi kaybı yaşanması,
- Fazla oyun oynamanın neden olduğu psikososyal sorunların farkında olunmasına rağmen aşırı oyun oynamaya devam etme,
- Oyun oynama miktarına ilişkin aile üyelerini, terapistleri ve diğer bireylere yalan söyleme,
- İnternet oyunlarını bir kaçış ya da olumsuz duygu durumlarından kurtulmak için oynama,
- İnternette oyun oynama nedeniyle önemli ilişkileri, iş, eğitim ya da kariyer fırsatlarını aksatmasıdır (akt., Yıldırım, 2019).
Çevrimiçi Oyun Bağımlılığı Araştırmaları
Yapılan araştırmalar incelendiğinde çevrimiçi oyun bağımlılığı düzeyleri arttıkça; sosyal medya bağımlılığı düzeyi, akran ilişkileri niteliği, erkeklerin aktif başa çıkma stratejisi, günlük oyun oynama süresi, sosyal görünüş kaygısı, sosyal fobi, hem kurban rolü hem zorba rolü, sosyal anksiyete düzeyi, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile ilgili faktörler, depresyon düzeyleri ve kendini yalnız hissetme durumları arttığı görülmüştür.
Çevrimiçi oyun oynama süresi arttıkça vücut kitle indeksinin arttığı belirtilmiştir.
Çevrimiçi ortamlarda oyun oynayan lise öğrencilerinin en çok savaş ve FPS (Birinci şahıs gözünden oyun) türlerini, en az ise bulmaca ve tarayıcı oyunlarını tercih ettikleri belirlenmiştir.
Çevrimiçi Dünyada Kontrolü Ele Almak
Çevrimiçi oyun bağımlılığını engellemek için ilk olarak çevrimiçi oyunlara kullanım limiti belirlenebilir. Bu getirilen limit sonucunda kalan boş zamanlarında basketbol oynamak, arkadaşları ile dışarıya çıkmak, resim yapmak, yürüyüşe çıkmak, tiyatroya gitmek gibi ilgilerine göre aktivitelere yönlendirilebilir.
Çevrimiçi oyun bağımlılığına sahip bireyler farkındalık kazanma sonrası kendilerini engelleme girişimlerinde başarılı olamamaları durumunda bir uzmandan yardım almalıdır. Psikolojik danışmana okullarda bu nedenle gelen bir öğrenci var ise, önleme veya müdahale için öğrencilere bireysel rehberlik, grup rehberliği, psikoeğitim ve psikolojik danışma gibi önleyici, iyileştirici veya krize müdahale edici faaliyetlerde bulunabilir. Okullarda müdahale edilemeyen durumlarda ise bağımlılık konusunda uzman klinik psikolog veya psikiyatrlara gidilerek müdahaleye başlanabilir.
Çevrimiçi oyun bağımlılığı sonucu somatik, psikolojik ve sosyal olarak aldıkları zararların önüne geçebilmek için özellikle ebeveynlerin bir adım atması gerekmektedir.
Yıldırım, E. (2019). Çevrimiçi oyun bağımlılığı ile algılanan sosyal destek ve temel psikolojik ihtiyaçlar arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez no: 554183)
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1206186
http://cije.cumhuriyet.edu.tr/tr/download/article-file/1544663
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1007657
https://www.medicalpark.com.tr/oyun-bagimliligi/hg-2079
Other Articles
Trikotillomani (Saç Yolma Bozukluğu) Nedir?
İndirimli Alışverişte Anda Nasıl Kalabiliriz?
