Bitkilerin şifa bulmak için kullanılmaya başlanması MÖ 3000 yıllarına dayanır. Sümerlere ait tabletlerde rahipler tarafından bitkilerin kullanıldığı, Hititlere ait tabletlere bakıldığında ise adamotu, dişotu, arpa, üzüm gibi bitkilerin reçetelerde yer aldığı, Roma ve Bizans Uygarlıklarında bitkilerden üretilen ilaç ve kozmetik sanayinde birçok meslek grubu olduğu, Selçuklu ve Osmanlı Uygarlıklarında ise tıbbi bitkiler üzerine kitaplar yazılmış ve bitkiler hastanelerde tedavi amacı kullanılmıştır. Bu bilgiler ışığında geriye bakıldığında eski zamanlardan günümüze bitkiler tüketilerek, yağ halinde ve mekanlarımızda yerini almıştır.
Psikolojik olarak bitkilerin kullanımı ilk olarak keyif veren bitkilerle başlamıştır. Haşhaş gibi bitkiler bireylerin geçici mutluluk yakalamasında etkili olmuştur.
İnsanların Bitkiler Üzerindeki Etkileri
Örneğin, Choe bitkileri üzerinde çocuklar tarafından yapılan deneye baktığımızda bir saksıya sevgi, şefkatli sözler söylenerek müzik dinletilirken diğer saksıdaki bitkinin azarlanması söylenmiştir. Sevgi sözcükleri kullanılan bitkiler sağlıklı çiçek açmış ve canlı yapraklara kavuşmuştur. Fakat diğer taraftan azarlanan bitkilerin yapraklarının içe döndüğü ve çiçeklerinin daha az açtığı görülmüştür. Bu deney sonucunda bitkilerin insanlar gibi psikolojik yapıya sahip olduğu ve gelişimlerinde stresli ortamdan etkilendikleri belirtilmiştir.
Bitkilerin İnsanlar Üzerindeki Etkileri
✿ İç ortamların hava kalitesi insan sağlığı açısından son derece önemlidir. Ortam hava kalitesinin düşmesi, insanların sağlıklarını ve performanslarını doğrudan etkilemektedir.
✿ İç mekan bitkilerin bireyler üzerinde sakinleştirici ve hoş bir etkiye sahip olduğu bilinmektedir.
✿ Ofis odalarındaki bitkilerin çalışanların ruh hali ve yorgunluk değerlendirmesi üzerinde önemli etkisi olduğunu ortaya koymuştur.
✿ İç mekan bitkileri stresin azalması, ağrı toleransının artması ve insanlarda verimlilik artışı ile ilişkilendirilmiştir.
✿ Bir araştırmada renkli objeler, renksiz objeler ve iç mekan bitkileri olmak üzere üç farklı şekilde dekore edilmiş odalar hazırlanarak odalara gelen katılımcılara kendilerini nasıl hissettikleri sorulmuş, katılımcılar iç mekan bitkilerinin olduğu odada kendilerini daha arkadaş canlısı, daha sevecen ve daha kaygısız hissettiklerini belirtmişlerdir.
✿ Genel olarak iç mekan bitkilerinin psikolojik yararları şu şekilde ifade edilir:
- Gelişmiş bir ruh hali
- Azalan stres seviyeleri
- İyileştirilmiş dikkat süresi
- Bilgisayar başındaki kişinin reaksiyon hızını arttırma
- Artan işçi verimliliği
- Artan ağrı toleransı
İç Mekan Kullanımı İçin Önerilen Bitkiler
Gerbera papatyası (Gerbera jamesonii), geceleri oksijen salınımı yapar, kötü havayı temizler ve uykusuzluk gibi problemleri önleyebilir.
Barış çiçeği (Spathiphyllum), iç ortamlarda bulunan sigara dumanı ve küf gibi zararlı bileşenleri temizleyen bir özelliği vardır. Bulunduğu yerin havasını temizler.
Madagaskar dragon ağacı (Dracaena marginata), havayı arındırır. Formaldehit, benzen, toluen ve ksileni ortamdan temizler. Kedi köpek gibi evcil hayvanlara karşı zehirli etkisi olabilmektedir.
Aşk merdiveni (Nephrolepis exaltata), Deve tabanı (Philodendron) ve Paşa kılıcı (Sansevieria trifasciata) gibi iç mekan bitkileri de bulunduğu yerdeki havayı arındırmak gibi faydalara sahiptir.
Evlerdeki Negatif Enerjiyi Temizlediği Düşünülen Bitkiler
İlk olarak fesleğen, evin havasını temizlemesi dışında pozitif enerjileri çekmeye yardımcı olmaktadır. Ortamda bulunan tehlikeli gazları yok edebilmektedir ve güçlü bir antioksidan görevi görmektedir. Bunlarla birlikte yaz aylarında kurtarıcımız olup, iyi bir sivrisinek düşmanıdır.
Aloe veranın sağlığa ve cilt bakımına büyük faydası vardır. Kötü enerjileri ortadan kaldırarak mutluluk ve pozitif enerji yayabilmektedir.
Yasemin, kokusuyla büyüleyip stresi azaltarak pozitif enerji yaymakta olup, romantizme teşvik ederek ilişkiler konusunda olumlu bir etki oluşturmaktadır.
Biberiye, havayı tehlikeli maddelerden arındırırken aynı zamanda zihinsel ve fiziksel sağlığı desteklemektedir. Kokusuyla olumlu psikolojik etkiler yaratabilir. Ruh halini iyileştirirken kaygı ve huzursuzluk gibi duyguları azaltıyor. Uyumayı daha kolay hale getirebilir.
Orkide, evde bulunan bireylerin enerji seviyelerini yükselterek yaşama bağlılığı arttırabilir. Bu çiçekler zihni ve ruh halini sakinleştirebiliyor.
Tüketilince Sakinleştirici Özelliği Olan Bitkiler
Adaçayının depresyonu ve stresi azalttığı, zararlı toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olduğu, ağız ve diş eti hastalıklarına iyi geldiği ve kadınların regl ağrılarına iyi geldiği belirtilmektedir.
Karanfilin demlenerek içilmesi vücutta bulunan toksinleri temizleyici etkide bulunması nedeniyle stres seviyesini azalttığı söylenmektedir.
Lavanta çayı ve yağı ise genellikle anksiyete, depresyon, uykusuzluk ve baş ağrısı ve diş ağrısı da dahil olmak üzere fiziksel ağrıyı tedavi etmek için kullanıldığı belirtilmektedir.
Melisa çayının uykusuzluk problemlerine iyi geldiği, doğal bir ağrı kesici olduğu, sakinleştirici özelliği olduğu, stresi önlediği söylenmektedir.
Papatya hem antioksidan etkileri hem de sedatif özellikleriyle bu çayın, sinir ve stresi yatıştırma, kaygı, huzursuzluk gibi olumsuzlukları azaltma konusunda faydası olabileceği düşünülmektedir.
Tüketilerek sakinlik verdiği söylenen bitkileri doktorunuza danışmadan lütfen kullanmayınız. Odalarınızda, salonlarınızda, mutfaklarınızda, balkonlarınızda veya herhangi bir mekanda çiçeklerden yoksunsanız bir sorumluluk alabilir ve kendinize bir bitki edinebilirsiniz. Yediğiniz herhangi bir meyvenin çekirdeğini yeşerterek de kendi bitkilerinizi oluşturabilirsiniz. Kendi oksijen bahçenizi oluşturmadan öncesindeki halinizi not alın. Bitkilerinizle sohbet etmeye başladıktan sonra kendinizdeki ve bitkinizdeki değişimleri bir deftere not alabilir, zaman içinde aradaki değişimleri görebilirsiniz. Oksijenle kalın 😊
Bozdemir, B. S. (2014). Bitkiler, çiçekler ve psikolojimiz. St. Clements University, Türkiye yayınları.
Cengiz, B. & Karaelmas, D. (2019). İç mekan bitkilerin insan sağlığına etkileri. Internatıonal Black Sea Coastlıne Countrıes Symposıum – II (Ed., Zuhra K.). Samsun, Turkey.
https://www.bilimsenligi.com/bitkilerin-psikolojisi.html/
https://www.iyihisset.com/sev/evinizdeki-negatif-enerjiyi-temizleyecek-10-salon-bitkisi
Eyvah! Çocuğum Doktordan Çok Korkuyor
Çocuğunuz Ayrılık Kaygısı Yaşıyor Mu?
